Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Gminy Konstancin-Jeziorna. Do najważniejszych z nich należą:
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Konstancin-Jeziorna na lata 2021-2025;
Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Konstancin-Jeziorna na lata 2021-2023;
Program Wsparcia Rodzin Wielodzietnych w Gminie Konstancin-Jeziorna;
Karta Dużej Rodziny;
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Konstancin-Jeziorna na lata 2021-2025;
Wieloletni gminny program osłonowy "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023;
Polityka Senioralna Gminy Konstancin-Jeziorna na lata 2021-2025;
Utworzenie Klubu "Senior +" oraz zasad jego funkcjonowania;
Konstancińska Karta Seniora;
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Konstancin-Jeziorna na rok 2021;
Program polityki zdrowotnej "Program szczepień profilaktycznych przeciw grypie dla gminy Konstancin- -Jeziorna".
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
Stabilny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2021 r. wiąże się z utrzymaniem wydatków Gminy Konstancin-Jeziorna na wypłatę świadczeń wychowawczych. Dla porównania warto wskazać, że w 2020 r. na ten cel wydatkowano 26,7 mln zł podczas gdy w 2021 r. wydatki te wyniosły 26,8 mln zł. W 2021 r. dokonywano wypłaty świadczeń wychowawczych na podstawie wniosków złożonych w roku 2020. Rozpatrywano również wnioski na nowonarodzone dzieci.
Wartość wypłaconych świadczeń społecznych
Wydatki na bieżące utrzymanie OPS
Wartość zadań zrealizowanych z dofinansowaniem (dotacje UE)
Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.
W 2021 r. wykonywanie najistotniejszych działań w zakresie pomocy społecznej można było pogrupować według pięciu obszarów:
systemu finansowego wsparcia rodzin;
pomocy w długotrwałej lub ciężkiej chorobie;
likwidacji barier funkcjonalnych dla osób niepełnosprawnych;
ograniczaniu skutków bezrobocia;
przeciwdziałaniu uzależnieniom.
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Gminie Konstancin-Jeziorna w 2021 r. były długotrwała lub ciężka choroba, ubóstwo i bezrobocie . Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli w pozycjach ubóstwo, bezrobocie i długotrwała lub ciężka choroba). Aby uzyskać pomoc ze strony OPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki tj. po pierwsze dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego, po drugie musi wystąpić co najmniej jedna przesłanka, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że w 2021 r. powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej, choć zauważalny jest nieznaczny wzrost rodzin potrzebujących wsparcia w 2021 r.
W roku 2021 r. z różnych form pomocy w oparciu o ustawę o pomocy społecznej skorzystało 611 osób. Z kolei pomocy udzielana w postaci pracy socjalnej objęła 588 rodzin, w których żyje 1.067 osób. Natomiast pomoc udzielona wyłącznie w postaci pracy socjalnej w 2021 r. (nie skutkującej podjęciem decyzji o przyznaniu pomocy) dotyczyła 154 rodzin.
Biorąc pod uwagę, że Gmina Konstancin-Jeziorna liczy 23.928 mieszkańców zameldowanych na pobyt stały i czasowy, stąd klientami Ośrodka było 2,57 % mieszkańców, 3,55 % biorąc pod uwagę ilość osób w rodzinach.
Obecna struktura organizacyjna Ośrodka Pomocy Społecznej w Konstancinie-Jeziornie jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2021 r. OPS wydatkował 41.754.328,72 zł, z czego 33.497.977,13 zł pochodziło ze środków zewnętrznych a 8.256.351,59 zł stanowiło środki własne gminy.
W trakcie 2021 r. OPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki ze źródeł zewnętrznych w ramach ogłaszanych konkursów i programów tj.: "Nowa Pomoc Społeczna w Gminie Konstancin-Jeziorna", "Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023", czy "Opieka wytchnieniowa". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej OPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe.
Nowa Pomoc Społeczna w Gminie Konstancin-Jeziorna
Projekt rozpoczął się w październiku 2019 r. Głównym celem jego realizacji było wdrożenie usprawnień organizacyjnych, polegających na oddzieleniu pracy administracyjnej od świadczenia pracy socjalnej oraz usług socjalnych. Większość zadań związanych z wdrożeniem projektu była realizowana w 2019 i 2020 r. Z tego względu, w roku 2021 r. kontynuowano pracę pracownika i psychologa oraz pracownika ds. monitoringu. Realizowane były spotkania superrewizji pracy socjalnej 15 godzin miesięcznie. Realizując projekt w 2021 r. wydatkowano 68.308,88 zł. Pomimo sporych utrudnień związanych ze stanem epidemiologicznym założenia projektu udało się zrealizować. Budżet projektu w 100% dofinansowany był z funduszy europejskich.
Wsparcie dla mieszkańców Gminy Konstancin-Jeziorna polegało na zapewnieniu jednego gorącego posiłku dziennie osobom nie mogącym go przygotować we własnym zakresie ze względu na wiek, chorobę, niepełnosprawność, brak środków finansowych czy warunków do przygotowania posiłku.
Ośrodek Pomocy Społecznej realizował program w dwóch formach tj. w naturze w ramach przyznanego gotowego posiłku, a dla osób wymagających stosowania szczególnej diety w formie zasiłku celowego. Posiłki wydawano głównie w przedszkolach i szkołach prowadzonych na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna. Łącznie, Programem objętych zostało 208 osób. Natomiast z zasiłku celowego skorzystało 286 osób.
Ogólny koszt Programu wyniósł 313.315,90 zł, z czego dotacja z budżetu państwa wyniosła 59,04% tej kwoty tj. 184.961,45 zł, natomiast udział własny gminy stanowił 40,96%, tj. kwota 128.354,45 zł.
Głównym założeniem Programu było odciążenie i wsparcie członków rodzin lub opiekunów w codziennych obowiązkach lub czasowego zastępstwa w sprawowaniu opieki nad osobą niepełnosprawną. Dzięki temu wsparciu, opiekunom osób niepełnosprawnych została zapewniona możliwość załatwienia niezbędnych spraw, regeneracji, kontaktów społecznych, czy po prostu odpoczynku.
Świadczenie przez Ośrodek Pomocy Społecznej usług opieki wytchnieniowej było realizowane w formie pobytu dziennego w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej. w 2021 r. z tej formy wsparcia skorzystało 10 osób.
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki Gminy Konstancin-Jeziorna w tym zakresie wynikają z ustawy o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2021 r. wyniosły ponad 750 tys. zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących przeciwdziałania alkoholizmowi. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. Pozwoliło to m.in. na zapewnienie funkcjonowania Punktu Konsultacyjnego, oferującego mieszkańcom gminy wsparcie terapeuty, psychologa oraz kuratora.
Gmina Konstancin-Jeziorna aktywnie wspiera profilaktykę nowotworową, poprzez finansowanie szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), odpowiedzialnemu za powstawanie raka szyjki macicy, raka sromu, raka pochwy, raka odbytnicy oraz brodawek płciowych. W ramach programu organizowane są spotkania edukacyjne dla rodziców dzieci z określonych roczników na temat chorób wywoływanych przez wirusa HPV i metodach walki z nim. Gmina cyklicznie ogłasza konkursy na realizacje programu.
Grypa jest szczególnie niebezpieczna dla seniorów. Dlatego też to właśnie osoby z tej grupy wiekowej powinny poddać się szczepieniom. Dla mieszkańców gminy Konstancin-Jeziorna, którzy ukończyli 55, a nie skończyli 75. roku życia, są za darmo.
Akcja realizowana jest cyklicznie i finansowana z budżetu samorządu. W 2021 r. na realizację tego zadania wydatkowano 22.820,00 zł.
Rok 2021 był kolejnym, w którym mieszkańcy Gminy Konstancin-Jeziorna zmagali się z epidemią choroby COVID-19. Z tego względu, podjęto realizację działań zmierzających do zapewnienia mieszkańcom dostępności do usług w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia. W związku z realizacją Narodowego Programu Szczepień Ochronnych przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 w 2021 r. na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna dostępne były punkty, w których wykonywano szczepienia przeciwko COVID-19.
Działania burmistrza, radnych oraz pracowników gminnych instytucji skupiały się na stworzeniu możliwości do zaszczepienia przeciw COVID-19 oraz zaangażowania w akcję promocyjną szczepień przeciw COVID-19. W ramach podjętych wysiłków, pracownicy Urzędu Miasta i Gminy pomagali w realizacji zadań związanych z transportem osób mających trudności w samodzielnym dotarciu do punktów szczepień przeciwko wirusowi SARS-CoV-2, w tym osób niepełnosprawnych oraz w sprawie organizacji infolinii dla ww. osób.
Efektem podjętych działań było osiągniecie w dniu 7 grudnia 2021 r. poziomu 67 proc. wyszczepienia. Dzięki temu, Konstanciński samorząd otrzymał 100 tys. zł, jako nagrodę w rządowym konkursie "Gmina na medal – #SzczepimySię".